تغییرات وابسته به سن و جنس در شیوع گواتر کودکان دبستانی در گرگانیک دهه پس از یدرسانی همگانی

مقدمه: با گذشت یک دهه از مصرف همگانی نمک های یددار در کشور، بررسی حاضر به منظور ارزیابی شیوع گواتر در گرگان انجام شد. مواد و روش ها: از فروردین تا خرداد 1382، 1400 (500 دختر و 900 پسر) کودک 11-7 ساله از 12 مدرسه که به طور تصادفی از میان مدارس گرگان انتخاب شدند برای ارزیابی گواتر با روش لمس مورد معاینه بالینی قرار گرفتند. 183 نمونه ادرار صبحگاهی (101 دختر و 82 پسر) به طور تصادفی از کودکان دارای گواتر برای اندازه گیری غلظت ید با روش هضم کالتوف گرداوری شد. یافته ها: گواتر در 370 (4/26%) کودک، 173 (6/34%) دختر و 197 (9/21%) پسر شناسایی گردید. شیوع گواتر در دختران 9، 10 و 11 ساله به ترتیب 31، 37 و 52 درصد به دست آمد که بیش از شیوع آن در پسران 9، 10 و 11 ساله (به ترتیب 2/17، 20 و 3/23 درصد) بود (مقادیر p به ترتیب کمتر از 012/0، 003/0 و 0001/0) و بیشترین نسبت شانس برابر با 7/4 در جمعیت 11 ساله به دست آمد (فاصله اطمینان 95%: 00/8-71/2). میانه (محدوده ؛ فاصله اطمینان 95%) مقادیر ید ادرار در کودکان g/l190 (600-20؛ 230-190) بود. مقادیر مذکور در پسران g/l220 (590-30؛ 261-212) و در دختران g/l170 (600-20؛ 217-170) به دست آمد (001/0=p). مقادیر ید ادرار کمتر از g/l 50 و 100 به ترتیب در 4 (2/2%) و 16 (7/8%) کودک دارای گواتر وجود داشت. مقادیر ید ادرار کمتر از g/l 100 در دختران 11-10 ساله بیش از پسران 11-10 ساله (02/0=p) و دختران 9-7 ساله (03/0=p) دیده شد. در میان کودکان دارای گواتر، 86 نفر (47%) دارای ید ادرار g/l 200  بودند. 9 نفر (22%) از دختران 11-10 ساله دارای گواتر، مقادیر ید ادرار کمتر از g/l 100 داشتند. نتیجه گیری: بر اساس مقادیر ید ادرار، گرگان منطقه ای عاری از کمبود ید است ولی به نظر می رسد هنوز تعدادی از دختران 11-10 ساله در معرض کمبود ید باشند. بررسی گواتر، میزان ید دریافتی و تغییرات هورمونی در نوجوانان توصیه می گردد.